English
Nghề nuôi tôm hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn như thời tiết, dịch bệnh, giá cả. Khó khăn lớn nhất hiện nay là về dịch bệnh, làm ảnh hưởng nặng nề đến hiệu quả kinh tế của người nuôi. Khi dịch bệnh xảy ra, cơ hội chữa khỏi rất thấp và ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sinh trưởng của tôm. Vì vậy nên việc phòng ngừa bệnh là rất cần thiết đối với việc nuôi tôm hiện nay.
* Các yếu tố ảnh hưởng
- Thời tiết bất thường
Biến đổi khí hậu dẫn đến thời tiết biến động bất thường là một trong những nguyên nhân chính khiến việc nuôi tôm ngày càng khó khăn. Môi trường ao tôm dễ thay đổi do sự biến động của thời tiết.
- Khi nắng nóng kéo dài (nhiệt độ nước trên 32oC): Tôm bắt mồi nhanh, thải phân nhiều và nhanh gây nước ô nhiễm. Vi khuẩn có hại hoạt động mạnh thường gây ra dịch bệnh phân trắng.
- Khi mưa kéo dài (nhiệt độ nước dưới 25oC): Tôm bắt mồi yếu, thậm chí ngưng ăn. Virus hoạt động mạnh thường gây ra dịch bệnh đốm trắng.
- Khó nhận biết dấu hiệu tôm bệnh
Khi vừa thả tôm, màu nước tương đối nhạt nhưng do tôm quá nhỏ nên rất khó quan sát. Đến 15 ngày tôm mới vào chợp ăn mồi, càng về sau do màu nước đậm dần khiến người nuôi rất khó phát hiện lúc tôm chớm bệnh. Lý do là những con tôm yếu và chớm bệnh thường trốn vào khu vực giữa ao, gần khu vực chất thải. Còn đến khi người nuôi phát hiện thấy tôm bơi lội lờ đờ trên mặt nước hay tấp vào bờ, vào chợp thì lúc này, đàn tôm đã bệnh nặng, nhiều con chết đáy, tôm giảm ăn và chết nhiều.
- Bệnh lây lan nhanh
Khi xảy ra dịch bệnh trong ao, tôm khỏe buộc phải sống chung với tôm nhiễm bệnh và tôm chết. Xác tôm là thức ăn ưa thích của tôm khỏe khiến mầm bệnh lây lan. Ngoài ra, việc sử dụng máy quạt nước cung cấp ôxy và gom chất thải nhưng cũng nhanh chóng mang mầm bệnh đến khắp nơi trong ao.
- Sức đề kháng kém
Tôm không có hệ miễn dịch đặc hiệu nên khả năng tự đề kháng mầm bệnh kém, không có vaccine phòng bệnh. Tôm yếu rất dễ bị bệnh virus và vi khuẩn (Vibrio) tấn công gây bệnh.
- Trộn thuốc vào thức ăn không hiệu quả đối với tôm bệnh
Tôm bệnh thường bỏ ăn. Thuốc được trộn vào thức ăn sẽ không vào được cơ thể tôm bệnh. Vì thế, sử dụng thuốc chủ yếu là phòng bệnh cho tôm vừa chớm bệnh hay tôm còn khỏe.
- Tác nhân cơ hội đồng loạt tấn công
Khi tôm bệnh, các mầm bệnh cơ hội đồng loạt tấn công khiến tôm yếu rất nhanh. Nghĩa là hầu hết tôm bệnh đều nhiễm vi khuẩn, kí sinh trùng, có thể virus và chịu tác động môi trường xấu (khí độc, ôxy thấp…) nên việc xác định nguyên nhân nào chính gây bệnh tương đối khó khăn.
Như vậy, việc phát hiện tôm bệnh thường đã trễ và việc trị bệnh cho tôm thường kém hiệu quả. Ngoài ra, khi tôm bệnh quá nặng người nuôi thường phải thu hoạch khẩn cấp trong lúc đang sử dụng thuốc và hóa chất, ảnh hưởng đến chất lượng tôm và giá tôm khi xuất bán. Vì vậy, phòng bệnh là vấn đề rất cần thiết, quyết định sự thành công trong nuôi tôm.
* Cách xử lý những ao tôm bệnh
Việc phát hiện tôm bệnh càng sớm thì cơ hội trị bệnh càng cao và cách ứng phó hiệu quả
- Tăng cường quạt nước: cung cấp nhiều ôxy cho tôm, tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh phân hủy chất thải và giải phóng khí độc.
- Cắt giảm lượng thức ăn: giảm chất thải gây ô nhiễm môi trường ao, giảm khí độc tích tụ, giảm mật độ vi khuẩn gây bệnh phát triển.
- Xác định đúng nguyên nhân gây bệnh, sử dụng đúng thuốc, đúng liều, đúng thời gian, tùy loại thuốc mà sử dụng buổi sáng hay buổi chiều.
- Tăng cường sức đề kháng và phục hồi sức khỏe tôm.
- Hạng chế thay nước từ nguồn bên ngoài: tránh lây lan và tạp nhiễm thêm mầm bệnh.
* Các biện pháp phòng ngừa bệnh
– Chọn mùa vụ thích hợp.
– Chọn tôm giống có chất lượng, uy tín, có nguồn gốc tôm bố mẹ rõ ràn.
– Cải tạo ao nuôi đúng quy trình kỹ thuật.
– Xử lý mầm bệnh triệt để trước khi nuôi tôm.
– Thả giống với mật độ vừa phải.
– Định kỳ kiểm tra mẫu nước và tôm trong suốt quá trình nuôi.
– Tăng cường sức đề kháng cho tôm (bổ sung vitamin C, các vitamin tổng hợp , khoáng, betaglucan, sorbitol và các acid amin thiết yếu)
– Kết hợp cải thiện chất lượng môi trường: Sử dụng vi sinh để phân hủy chất thải, xử lý khí độc, tạt khoáng, vôi giúp cho nước ao tăng hệ đệm, ổn định độ kiềm, pH và tảo.
– Xử lý, cấp nước trong quá trình nuôi theo quy trình tuần hoàn nước.
Lưu ý: sức khỏe tôm khi sử dụng hóa chất diệt khuẩn (BKC, Iodine, Acohol, glutaraldehyde,…), các yếu tố môi trường nước và thời tiết. Virus có thể tấn công khi tôm cơ thể tôm bị tổn thương do ký sinh trùng, vi khuẩn, nấm, sây sát và tôm bị stress.
“Tôm giống gia hóa – Chìa Khóa thành công”
Xem thêm: