English
中文 (中国)
Lúc 8 giờ sáng, ngày 29 tháng 7 năm 2019
Dựa trên các cuộc phỏng vấn với một số nhà phát triển và người ứng dụng biofloc sớm nhất, bao gồm ông Djames Lim từ Singapore (Giám đốc điều hành của Tổ chức Tôm Lim), ông Khoo Eng Wah từ Malaysia (Giám đốc điều hành Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Sepang Today), ông Barkah Tri Basuki từ Indonesia (Người sáng lập của Banglele Indonesia) và Tiến sĩ Nyan Taw từ Myanmar (chuyên gia tư vấn nuôi tôm cao cấp). The Fish Site trình bày 10 bước hướng dẫn thực tế để giúp bạn kết hợp các nguyên tắc biofloc trong hoạt động nuôi tôm hoặc cá rô phi.
Các yếu tố tốn kém nhất trong việc nuôi trồng thủy sản là thức ăn có chất lượng cao, hệ thống lọc và khoản đầu tư cần thiết cho việc mở rộng không gian để phát triển các loài mục tiêu. Với chi phí sản xuất liên tục tăng, nông dân và các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm những cách thay thế để sản xuất nhiều hải sản hơn trong khi sử dụng ít tài nguyên hơn.
Ban đầu được hình thành như một cách làm sạch nước tự nhiên, hệ thống biofloc ngày càng trở nên phổ biến và là một phương tiện có chi phí thấp để làm sạch nước của các trang trại nuôi tôm, cá. Đồng thời cung cấp thêm nguồn thức ăn. Hơn hết, việc thực hiện các nguyên tắc biofloc đòi hỏi đầu tư ít vì chỉ cần ánh sáng mặt trời, một nguồn carbohydrate và nhiều thiết bị sục khí.
Hình 1. Hệ thống ao có mái che và có lót bạt, phù hợp cho hệ thống biofloc
© Ảnh: ông Khoo Eng Wah / Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Sepang Today
Hệ thống biofloc dựa vào quá trình quang hợp để chuyển hóa thức ăn thừa, phân và các chất dinh dưỡng dư thừa thành thức ăn. Trong khi phá vỡ độc tố amoniac và nitrat, cả vi khuẩn tự dưỡng và dị dưỡng sản sinh sơ cấp đều nhân lên để thu hút một loạt các sinh vật cùng phát triển, như tảo cát, nấm, tảo, động vật nguyên sinh và các loại sinh vật phù du khác nhau. Liên kết lỏng lẻo từ chất nhầy của vi khuẩn, hầu hết là các khối hoặc “bọt” này có kích thước siêu nhỏ. Mắt người có thể nhìn thấy các tập hợp lớn hơn, giống như bùn màu nâu hoặc xanh lá cây. Mặc dù không quá hấp dẫn đối với con người, nhưng đây là một nguồn thức ăn tốt dành cho cá và tôm.
Bằng cách tái chế protein, hệ thống biofloc khắc phục những lo ngại liên quan đến mật độ nuôi cao và khả năng lọc thấp, cũng như chất lượng nước giảm và nguy cơ bùng phát dịch bệnh tăng lên. Trong các hệ thống canh tác truyền thống, chỉ có khoảng 25% hàm lượng protein trong thức ăn được các loài nuôi thực sự sử dụng. Bằng cách chuyển đổi amoni thành các protein vi sinh vật có thể được tiêu thụ bởi bộ lọc cho ăn, hệ thống biofloc có thể tăng gấp đôi con số này, giúp tiết kiệm cho nông dân một khoản tiền lớn. Hệ thống Biofloc làm giảm hiệu quả sự lây lan của mầm bệnh, đồng thời cải thiện sức khỏe cá thông qua cải thiện chất lượng nước tốt hơn và củng cố nguồn thức ăn sẵn có. Do đó, các hệ thống biofloc có thể cung cấp cho chúng ta một cách tự nhiên để sản xuất thủy sản bền vững hơn và giúp cải thiện lợi nhuận của trại nuôi.
Nhiều công ty sản xuất tôm hàng đầu châu Á đang chuyển sang sử dụng biofloc. Như ông Djames Lim-Giám đốc điều hành của một trong những tổ chức nuôi tôm lớn nhất trong khu vực, giải thích: “Nếu không có biofloc, công ty của chúng tôi sẽ không thể đạt được tốc độ tăng trưởng đầy tham vọng mà không ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của môi trường và các nguyên tắc phúc lợi cho động vật. Hệ thống này là đôi bên cùng có lợi cho tất cả các bên liên quan”.
Điều quan trọng là phải hiểu rằng hệ thống biofloc và các nguyên tắc cơ bản của chúng là những khái niệm nuôi trồng thủy sản tương đối mới và phức tạp. Vẫn còn rất nhiều ẩn số và nhiều điều còn phải được khám phá. Chúng tôi khuyến khích đọc giả nên nghiên cứu sâu hơn, cũng như chia sẻ kinh nghiệm của bản thân để tối đa hóa cơ hội thành công của tất cả mọi người.
Bước 1: Thiết lập bể hoặc ao
Mặc dù có thể chuyển đổi các ao cá truyền thống không có bất kỳ lớp lót nào thành hệ thống biofloc, nhưng đó là một nhiệm vụ đầy thách thức. Các vi sinh vật, khoáng chất và kim loại nặng tự nhiên có trong đất dễ dàng ảnh hưởng đến các thông số của nước ao và có thể ảnh hưởng đến các quá trình tự nhiên bên dưới hệ thống biofloc.
Như ông Khoo Eng Wah-Giám đốc điều hành của Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Sepang Today (STAC) ở Malaysia giải thích: “Đối với những người mới sử dụng biofloc, tốt nhất nên bắt đầu với ao lót bạt, ao bê tông hoặc bể trong nhà mà đất không ảnh hưởng đến các thông số nước hoặc quy trình biofloc. ” Ở hầu hết các nước nhiệt đới, hệ thống trong nhà có lợi thế lớn. “Khi chúng ta gặp phải lượng mưa lớn, độ kiềm và độ pH dễ bị ảnh hưởng trong các hệ thống ngoài trời. Các ao có mái che là những lựa chọn tốt ”.
Hình 2: Tôm thẻ chân trắng là loài thích hợp cho hệ thống biofloc
© Ảnh: ông Khoo Eng Wah / Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Sepang Today
Cũng có thể sử dụng bể hoặc mương trong nhà, nhưng nếu không có ánh sáng mặt trời tự nhiên, tảo sẽ không phát triển đủ hoặc hoàn toàn không phát triển, tạo ra một hệ thống biofloc chỉ dựa trên vi khuẩn. Cái gọi là “hệ thống biofloc nâu” này có màu nâu và sẽ được thảo luận sâu hơn ở phần sau (Bước 7).
Nếu bạn sử dụng các ao lớn, bạn nên đặt cống thoát nước ở đáy để thỉnh thoảng loại bỏ bùn dư thừa. Điều này đặc biệt quan trọng khi bổ sung carbohydrate một cách thường xuyên, sẽ làm tăng thêm lượng bùn vào ao đáng kể (Bước 4). Một lựa chọn thứ hai là sử dụng lò phản ứng biofloc để đẩy nhanh quá trình chuyển hóa bùn ao thành bioflocs.
Bước 2: Sục khí
Sau khi bạn đã chọn đúng ao hoặc bể để lắp đặt, đã đến lúc làm việc với hệ thống sục khí. Tất cả các hệ thống biofloc yêu cầu có sự chuyển động liên tục để duy trì mức oxy cao và giữ cho chất rắn không lắng xuống. Các khu vực nước không có sự chuyển động sẽ nhanh chóng bị mất oxy và biến thành các khu yếm khí giải phóng một lượng lớn amoniac và khí metan.
Để ngăn chặn điều này, mỗi ao, bể hoặc hệ thống mương cần bố trí tốt các thiết bị sục khí. Các ao thường sử dụng máy sục khí bánh guồng. Hệ thống biofloc yêu cầu tới 6mg oxy mỗi lít/giờ. Người nuôi nên dùng ít nhất máy sục khí 30 mã lực cho mỗi ha. Tuy nhiên, tùy thuộc vào cường độ và năng suất của hệ thống, con số này có thể lên tới 200 mã lực / ha (Xem thêm bảng 1 của Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Miền Nam).
Máy sục khí bánh guồng nên được lắp đặt có kế hoạch để tạo ra dòng điện trong ao. Bạn cũng cần thường xuyên di dời một số thiết bị sục khí để đảm bảo các hạt rắn sẽ không đọng lại ở những khu vực có ít hoặc không có dòng điện.
Bước 3: Ươm mầm vi sinh vật có lợi
Để thúc đẩy sự phát triển của hệ thống biofloc và ổn định ao nhanh hơn, bạn nên ương vi sinh nước trước khi nuôi. Điều này có thể được thực hiện bằng cách thêm một số công thức thương mại hoặc công thức tự chế vào nước nuôi. INVE và VINNBIO là hai trong số những công ty nổi tiếng cung cấp dịch vụ nuôi cấy khởi đầu cho nhiều loại vi sinh probiotic khác nhau. Nhưng cũng có nhiều thương hiệu sản xuất trong nước trên khắp châu Á (chỉ cần xem các diễn đàn trực tuyến hoặc Alibaba). Một công thức tự chế đơn giản để nhanh chóng sản xuất probiotic và vi sinh prebiotic sử dụng hạt lúa mì và Red Cap 48 (một sản phẩm địa phương từ Đông Nam Á) trộn trong thùng kín và để lên men trong 48 giờ, sau đó có thể thêm thành phần này vào ao.
Hình 3. Đo sự tăng trưởng biofloc bằng cốc hình nón
© Ảnh: Khoo Eng Wah / Trung tâm Nuôi trồng
Bước 4: Lựa chọn loài và mật độ thả
Mặc dù hầu hết các loài sẽ được hưởng lợi từ chất lượng nước được cải thiện của hệ thống biofloc. Nhưng bạn muốn chọn những loài được hưởng lợi tốt nhất từ các protein bổ sung được tạo ra, bằng cách tự cho ăn và tiêu hóa các biofloc. Những loài này là loài lọc thức ăn hoàn toàn hoặc một phần. Cả tôm và cá rô phi đều là những ứng cử viên xuất sắc, vì chúng ăn mồi sinh học, do đó cải thiện đáng kể hiệu quả cho ăn và FCR trong hoạt động nuôi.
Tại Trung Tâm Trọng Tài Thương Mại Phía Nam STAC ở Malaysia, ngay cả những loài cho ăn không qua bộ lọc như cá rô và các loài cá mú khác cũng đã được nuôi trong hệ thống biofloc trong nhà và có kết quả rất khả quan. Tuy nhiên, điều quan trọng là tránh các loài không thích vùng nước âm u có hàm lượng chất rắn cao, như một số cá da trơn và cá ngạnh vì những loài này sẽ không mang lại hiệu quả cao.
Nhờ khả năng sục khí mạnh và khả năng tự lọc của nước nuôi, mật độ thả cao có thể được cân nhắc và người ta thường thả tôm ở mật độ từ 150 đến 250 con post/m2. Mật độ thả an toàn cho cá rô phi sẽ là 200 đến 300 cá con/m3. Nhiều nông dân cố gắng thả mật độ nuôi cao hơn nhưng điều này làm tăng đáng kể nguy cơ dịch bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe và phúc lợi của vật nuôi.
Bước 5: Cân bằng nguồn carbon đầu vào
Để ngăn chặn đỉnh amoniac (chủ yếu bắt nguồn từ nitơ trong thức ăn), khi bắt đầu chu kỳ nuôi, chúng tôi khuyên bạn nên bắt đầu ngay quá trình sinh trưởng và phát triển của biofloc trong hệ thống ao hoặc mương của bạn bằng cách đảm bảo cung cấp đủ carbohydrate. Cacbon trong các loại cacbohydrat này cho phép vi khuẩn dị dưỡng sinh sôi và tổng hợp amoniac, do đó duy trì chất lượng nước.
Chỉ số màu cộng đồng vi sinh vật (MCCI) chỉ ra sự chuyển đổi từ hệ thống thống trị tảo sang hệ thống thống trị vi khuẩn
© Ảnh: AnhTrung tâm Nuôi trồng Thủy sản Khu vực phía Nam (nguồn từ Brune và Kirk)
Chúng tôi khuyên bạn chỉ nên chọn các nguồn cacbon và hỗn hợp thức ăn có tỷ lệ cacbon trên nitơ (C / N) trên 10 vì điều này tạo điều kiện cho sự phát triển của các vi khuẩn dị dưỡng này. Vì hầu hết các loại thức ăn cho cá và tôm đều có tỷ lệ C / N là 9: 1 hoặc 10: 1, cần phải có thêm đầu vào để nâng tỷ lệ này lên từ 12: 1 đến 15: 1. Có thể sử dụng bất kỳ nguyên liệu nào có chứa đường đơn và phân hủy nhanh, chẳng hạn như mật đường, sắn, cỏ khô, mía hoặc tinh bột. Một giải pháp khác là giảm hàm lượng protein trong thức ăn đã sử dụng.
Để ngăn chặn amoniac đạt đỉnh ở các giai đoạn sau của quá trình sản xuất, nên lặp lại bước này, đặc biệt khi sử dụng mật độ nuôi cao kết hợp với lượng lớn thức ăn nhân tạo.
Kiểm soát điều này là một trong những bước khó nhất để thực hiện thành công các nguyên tắc biofloc.
Bước 6: Tăng trưởng biofloc
Với nhiều sục khí, ánh sáng tự nhiên (trong hầu hết các hệ thống) và nguồn cacbon sẵn có, số lượng biofloc của bạn sẽ bắt đầu nhân lên nhanh chóng. Tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm nhiệt độ nước, chất dinh dưỡng sẵn có và ánh sáng mặt trời, cộng với số lượng bioflocs được ương. Khi bắt đầu hoạt động, số lượng flocs sẽ tăng từ gần 0 đến khoảng 4 đến 5 đơn vị trên mỗi mililit trong vòng một vài hàng tuần. Cuối cùng, mật độ đáng kinh ngạc lên đến 10 tỷ vi khuẩn/cm3. Ông Nyan Taw cho biết: “Sự đa dạng đáng kinh ngạc của hơn 2.000 loài”, tất cả đều nỗ lực để giảm thiểu hàm lượng amoniac trong cột nước và duy trì chất lượng nước tốt .
Theo dõi sự phát triển của các flocs này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng một cốc hình nón để thu thập một số mẫu nước ở độ sâu từ 15 cm đến 25 cm, tốt nhất là vào buổi sáng muộn. Các hạt rắn nên được để lắng trong 20 phút. Chúng sẽ dính vào thành cốc hình nón, giúp bạn dễ dàng đếm chúng. Đối với các cộng động lớn hơn thì máy đếm vi khuẩn Mil Kin cũng là một công cụ tiện dụng.
Bước 7: Giám sát và kiểm soát sự phát triển biofloc
Kể từ thời điểm này, phải thường xuyên lấy mẫu nước để theo dõi nước ao và xác định hoạt động của hai loại biofloc và mật độ tương ứng của chúng. Nói một cách dễ hiểu, bioflocs ngoài trời bao gồm tảo lục và vi khuẩn nâu: tảo chủ yếu sử dụng ánh sáng mặt trời để phát triển, trong khi vi khuẩn chủ yếu tiêu thụ thức ăn thừa, sản phẩm phụ và chất thải liên quan.
Vì ban đầu tảo có xu hướng sinh sôi nhanh hơn, điều này có nghĩa là ao lúc đầu trông có màu xanh lục, sau đó chuyển sang màu nâu trong những tuần tiếp theo khi các đàn vi khuẩn bắt đầu chiếm ưu thế. Với việc tăng đàn và khối lượng cho ăn ngày càng tăng, sẽ đạt đến điểm giới hạn trong đó nước sẽ vẫn có màu nâu. Như Nyan Taw giải thích: “Màu nâu này nhanh chóng đạt được khi nuôi cá rô phi vì chúng được cho ăn nhiều thức ăn hơn, trong khi với tôm thì mất nhiều thời gian hơn một chút”. Sự chuyển màu này được minh họa rõ ràng trong chỉ số màu của Hình 4.
Hình 5: Sự phát triển của hệ thống biofloc liên quan đến tỷ lệ thức ăn
© Ảnh: Trung tâm Giống thủy sản Miền Nam
Bước 8: Giám sát và kiểm soát các thông số nước và cơ sở hạ tầng trại nuôi
Khi hệ thống biofloc đã chuyển sang màu nâu, phải tăng cường sục khí đáng kể để duy trì tốc độ hô hấp cao. Như thể hiện trong Hình 4, tốc độ hô hấp ở giai đoạn này có thể đạt 6mg/ lít / giờ, đòi hỏi năng lượng nhiều hơn 6 lần / ha so với lúc bắt đầu hoạt động.
Bất kỳ sự cố mất điện nào trong giai đoạn này đều có thể nhanh chóng dẫn đến mất mùa hoàn toàn do thiếu oxy và vì trong môi trường oxy thấp, nhiều vi khuẩn dị dưỡng bắt đầu sản sinh ra amoniac. Điều quan trọng là luôn duy trì hoạt động của hệ thống sục.
Nghĩa là phải bảo trì và giám sát tốt chính các thiết bị sục khí, cộng với hệ thống điện cung cấp năng lượng để vận hành hệ thống này. Vì lưới điện ở nhiều nước châu Á không quá đáng tin cậy, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, nơi có nhiều hoạt động canh tác. Nên người nông dân nên đầu tư vào các giải pháp không nối lưới điện. Một số nhà sản xuất máy sục khí bánh guồng cung cấp các phiên bản chạy bằng năng lượng mặt trời. Tuy nhiên, những thứ này tốn kém hơn và không phải lúc nào cũng mạnh mẽ như vậy. Một máy phát điện diesel lớn, bao gồm một tổ máy phát điện dự phòng thứ hai, có thể là lựa chọn tốt nhất cho hầu hết các hoạt động trang trại lớn.
Theo dõi thường xuyên các thông số chất lượng nước, đặc biệt là nồng độ ôxy hòa tan và amoniac, sẽ cung cấp cho bạn thông tin nếu hệ thống đang hoạt động tốt, hoặc nếu cần tăng cường sục khí hơn nữa.
Hình 6: Đo các thông số chất lượng nước. © Khoo Eng Wah / Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Sepang Today
Bước 9: Giám sát và kiểm soát nguồn nguyên liệu thức ăn trong trại nuôi
Bên cạnh việc duy trì chất lượng nước với chi phí thấp hơn mà không cần thay nước. Mục tiêu thứ hai của hệ thống biofloc là cải thiện tốc độ tăng trưởng và hiệu quả cho ăn, do đó cải thiện lợi nhuận và tính bền vững của các hoạt động nuôi.
Để kiểm tra xem trang trại đang hoạt động như thế nào, cần theo dõi thường xuyên hoạt động của đàn giống, tính toán và ghi lại tỷ lệ tăng trưởng, ngoại hình tổng thể, FCR và tỷ lệ sống sót của đàn. Người ta ước tính rằng đối với mỗi đơn vị tăng thêm trong nguồn nguyên liệu cho ăn, thì có 0,25 đến 0,5 đơn vị tăng trưởng có thể đến từ biofloc trong hệ thống của bạn. Do đó, bạn sẽ nhận thấy một bước nhảy vọt khi so sánh hồ sơ trang trại hiện tại với các hoạt động trang trại truyền thống không sử dụng biofloc trước đây.
Ông Khoo Eng Wah cầm một con tôm càng Úc
© Ảnh: ông Khoo Eng Wah / Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Sepang Today
Bước 10: Thu hoạch và làm sạch bể nuôi
Đối với tôm có thể an toàn để thu hoạch từ 20 đến 25 tấn/ ha. Nếu đã tuân thủ tất cả các bước, người nông dân có thể mong đợi tỷ lệ tăng trưởng và tỷ lệ sống tăng lên, do đó giảm chi phí chung và cải thiện lợi nhuận.
Việc vệ sinh và chuẩn bị ao hoặc mương thích hợp thường bị lãng quên và đánh giá thấp. Tuy nhiên, đây là việc rất quan trọng sau thời gian thu hoạch. Mặc dù có vẻ hợp lí khi tái sử dụng nước nuôi cấy vì cần nhiều nỗ lực để xây dựng quần thể vi sinh vật, nhưng điều này là không nên. Các mầm bệnh có thể đã tích tụ trong môi trường nuôi cấy và có thể gây ra rủi ro an toàn sinh học nghiêm trọng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng theo thời gian, kim loại nặng có thể tích tụ trong nước nuôi, khiến nước này không thích hợp cho con người sử dụng. Vì vậy, bạn nên dọn dẹp ao sạch sẽ trước khi bắt đầu vụ mùa tiếp theo.
Theo Jonah van Beijnen và Gregg Yan
Biên dịch: Huỳnh Thùy – Công ty TNHH PTTS Bình Minh
“Tôm giống gia hóa – Chìa Khóa thành công”
Xem thêm:
- Tại Sao Phòng Thí Nghiệm Lại Quan Trọng Đối Với Người Nuôi Tôm Tại Indonesia?
- 10 vấn đề thường gập khi nuôi tôm
- Singapore thiết lập các dự án về di truyền và dinh dưỡng trong Nuôi Trồng Thủy Sản