English
中文 (中国)
Gần đây tôi đã vượt qua mốc 40 năm làm việc với cộng đồng nuôi trồng thủy sản quốc tế. Tôi đã tập trung vào nuôi tôm trong hơn 30 năm qua vì tôi luôn có tình cảm đặc biệt với tôm (ăn tôm). Ngành công nghiệp này đã thay đổi đáng kể kể từ khi tôi bắt đầu tham gia. Trong những ngày đầu, tôi đã học hỏi được từ một số ít cá nhân, nhiều người trong số họ đã thành công. Tôi cũng đã chứng kiến những thất bại quá phổ biến và tôi cũng đã học được từ những thất bại này.
Đôi khi tôi thấy mình khá hoài nghi vì những gì tôi thấy đi thấy lại không hề tích cực. Có nhiều ý tưởng về một số hoạt động thực hành nhất định hoàn toàn không đúng. Một số trong số chúng đã gây ra tác hại không thể đo đếm được và sẽ tiếp tục như vậy.
Có nhiều cách để đạt được thành công trong nuôi tôm. Thật không may là có nhiều cách để thất bại hơn. Điều tôi học được là có ít nhất bốn lĩnh vực quan trọng cần có để đảm bảo thành công liên tục. Đó là:
- Đảm bảo mức oxy đầy đủ trong mọi khía cạnh của quy trình nuôi.
- Quản lý thức ăn theo cách đảm bảo tôm nuôi có thể tiêu thụ nhiều thức ăn như chúng muốn với ít chất thải, và ít hoặc không gây căng thẳng.
- Giữ môi trường sạch sẽ và không có chất hữu cơ tích tụ có thể làm bẩn mang tôm, gây hại cho chúng do các chất chuyển hóa của vi khuẩn như hydro sunfua và đóng vai trò là nguồn thức ăn cho nhiều loại mầm bệnh cơ hội và bắt buộc.
- Giữ cho đàn giống không có bất kỳ mầm bệnh nào đã biết và giữ PL ít nhất là không có mầm bệnh ngay từ đầu.
Bài viết này tập trung chủ yếu vào điểm cuối cùng này. Có một số lầm tưởng đã trở thành nhận định làm cho các lỗ hổng trong an ninh sinh học phổ biến hơn và chúng sẽ tiếp tục gây ra thách thức cho người nông dân.
Lầm tưởng # 1
Tỷ lệ sống thấp trong trại giống là một điều tốt. Logic đằng sau điều này là môi trường đang gây áp lực lên động vật theo cách giết chết những con yếu và chỉ để lại những con khỏe nhất. Tỷ lệ sống của những con khỏe mạnh nhất là điều đang xảy ra.
Thực tế
Mặc dù điều này có vẻ đúng với nhiều người, nhưng thực tế không phải vậy. Áp lực chọn lọc ảnh hưởng đến tỷ lệ sống là một cơ chế quan trọng mà quá trình tiến hóa hoạt động. Điều này xảy ra trong tự nhiên, không phải trong bể giống ở quy mô nhỏ như thế này.
Những gì người sản xuất cần là những con PL khỏe mạnh, không có mầm bệnh, có khả năng chịu được những căng thẳng trong quá trình sản xuất. Khi thực hiện đúng cách, động vật sẽ có kích thước đồng đều và toàn bộ quần thể sẽ phát triển tốt với tỷ lệ sống cao.
Một lầm tưởng là những con tôm có thể sống sót qua các hoạt động ương dưỡng kém vượt trội hơn những con khác. Tỷ lệ sống cao cho chúng ta biết rằng tôm khỏe mạnh. Khi chúng chết trong bể không có nghĩa là những con sống sót vượt trội hơn con khác.
Điều đó có nghĩa là chúng đã tránh được những gì đang giết chết những con khác.
Lầm tưởng # 2
Đàn giống sẽ không sao nếu có các tác nhân gây bệnh bắt buộc ở mức độ thấp. Các tác nhân gây bệnh bắt buộc gây bệnh ở những con tôm khỏe mạnh. Các tác nhân gây bệnh cơ hội gây bệnh ở những con tôm yếu. Lầm tưởng ở đây là các tác nhân gây bệnh mức độ thấp giúp động vật thích nghi tốt hơn để chịu đựng các điều kiện thực tế.
Thực tế
Đàn giống phải sạch và không có bất kỳ tác nhân gây bệnh bắt buộc nào. Thực sự chỉ có một cách để đảm bảo điều này. Việc sàng lọc từng con tôm riêng lẻ với một loạt các tác nhân gây bệnh đã biết bằng RT PCR là bước quan trọng đầu tiên. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải hiểu rằng việc không có bằng chứng chúng xuất hiện không có nghĩa là chúng vắng mặt.
Xét nghiệm PCR âm tính có nghĩa là xét nghiệm âm tính chứ không phải quần thể không có mầm bệnh. Con đường cần đi theo để đảm bảo đàn giống sạch đòi hỏi ít nhất ba điều:
- Sàng lọc PCR chống lại tất cả các mầm bệnh OIE và tất cả các mầm bệnh khác có sẵn mồi. Xem Lầm tưởng # 4 để biết thêm chi tiết.
- Nuôi tôm trong trung tâm nhân giống hạt nhân (NBC). Khi thực hiện đúng cách, đây là môi trường hoàn toàn an toàn sinh học. Khi tôm được nuôi trong cơ sở này, không có động vật nào từ bên ngoài được đưa vào trừ khi chúng đến từ một NBC khác. Các phương pháp thiết lập NBC phải được ghi chép đầy đủ mặc dù không được sử dụng rộng rãi trong nuôi tôm.
Một số công ty tuyên bố có các loại cơ sở này nhưng thường có lỗ hổng trong an toàn sinh học. Dòng tôm từ NBC có thể trở thành con đường lây nhiễm. Ngay khi tôm được đưa vào từ bên ngoài trừ khi chúng đến từ một NBC khác, chúng không còn được coi là sạch bệnh nữa.
- Theo dõi lịch sử và hiệu suất của tất cả các con tôm được bán. Cần phải tạo ra một lịch sử theo dõi chi tiết. Điều này rất cần thiết để đảm bảo rằng nếu có các vấn đề về sức khỏe tôm do mầm bệnh, dù là bắt buộc hay cơ hội, thì chúng không phải là những vấn đề mà có lý do để tin rằng chúng bắt nguồn từ đàn giống.
“Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng đơn giản và có thể đòi hỏi một số công việc theo dõi liên tục. Ở một số nơi trên thế giới, điều này gần như không thể thực hiện được”.
Người nông dân không biết họ đã thả tôm có sạch bênh hay không và thời điểm duy nhất họ biết tôm của họ có vấn đề là khi họ thu hoạch và khi đó họ phải có nguồn lực để xem điều gì có thể giết chết tôm của họ.
Nếu tất cả những điều này được tuân thủ thì khả năng cao là không có mầm bệnh nào được đưa vào hệ thống sản xuất do sự chuyển tiếp từ đàn giống. Mà có thể là các hoạt động khác trong trại giống và bất kỳ hệ thống nào khác liên quan đến một nhóm tôm nhất định, chẳng hạn như bể ương giống.
Lầm tưởng # 3
Vì ao có khả năng bị ô nhiễm nặng nên không cần phải lo lắng về chất lượng nước trong trại giống. Điều này gần giống với lầm tưởng # 1.
Thực tế
Chất lượng nước bị suy thoái là nguyên nhân chính gây ra căng thẳng và bệnh tật. Các mầm bệnh không giết chết tôm khỏe mạnh nhưng có thể làm tôm bị suy yếu vì điều này. Nhiều loại sinh vật có thể bị nhiễm nhiều chất hữu cơ lơ lửng, bao gồm một số loại vibrio cơ hội và bắt buộc.
Nước trong trại giống cần phải sạch. Nước không cần phải vô trùng. Nước cần được kiểm soát theo cách đảm bảo không có mầm bệnh hoặc ở mức thấp nhất có thể.
Lầm tưởng # 4
Tôm không có mầm bệnh cụ thể (SPF) có khả năng kháng bệnh và nhìn chung khỏe hơn.
Thực tế
SPF không có nghĩa là không có tất cả mầm bệnh (APF). Trên thực tế, dù có những điều kiện này không có nghĩa là một quần thể thực sự không có một sinh vật nhất định. PCR được sử dụng như là một công cụ thống kê.
“Các mẫu phụ nhỏ được thử nghiệm trên một quần thể và nếu chúng có kết quả âm tính bằng PCR, thì người ta cho rằng tất cả các loài động vật còn lại cũng không có các mầm bệnh này. Điều này không đúng.”
Mức độ đảm bảo tốt nhất mà người ta tạo ra được là 98%. Nhưng khi bạn đang xử lý các mầm bệnh bắt buộc thì ngưỡng này là không đủ. Nếu 2% còn lại mang mầm bệnh thì nó có thể xóa sổ toàn bộ trang trại của bạn, do đó 98% là không đủ. Cách duy nhất để tăng mức độ hiệu quả của xét nghiệm là xét nghiệm mọi loài động vật.
Điều này có thể tốn kém mặc dù những cải tiến gần đây đã cho phép thử nghiệm tôm để tìm ra một loạt các tác nhân gây bệnh tiềm ẩn với chi phí thấp hơn nhiều so với thử nghiệm thông thường (https://www.genics.com.au/ ).
Mỗi con tôm đều có thể được thử nghiệm. Điều này đề cập đến đàn giống. Khi đàn giống đã sạch nhất có thể, việc kiểm tra theo dõi thường xuyên các giai đoạn sống khác nhau có thể hữu ích trong việc đảm bảo không có lỗ hổng nào trong an toàn sinh học.
Điều này, cùng với việc tuân theo các hướng dẫn được nêu ở trên trong Lầm tưởng # 2, là cách duy nhất để gần như chắc chắn rằng một tác nhân gây bệnh nhất định không hiện diện.
Lầm tưởng # 5
Probiotic là giải pháp cho các vấn đề về vi khuẩn. Chúng sẽ phòng ngăn tôm bị bệnh và chết. Chúng thực hiện điều này bằng cách tác động đến sức khỏe của động vật và thay đổi thành phần vi khuẩn để bảo vệ chúng khỏi cả tác nhân gây bệnh bắt buộc và tác nhân gây bệnh cơ hội.
Thực tế
Probiotic được định nghĩa (bởi FAO-Liên hợp quốc) là các vi sinh vật sống được đưa vào cơ thể qua đường miệng và xâm chiếm đường ruột của tôm, tác động đến hệ vi sinh vật theo cách giúp tôm chống lại bệnh tật và khỏe mạnh hơn.
“Định nghĩa này đang phát triển và ngày nay có vẻ như bất kỳ vi sinh vật nào được sử dụng trên bất kỳ động vật, thực vật, v.v. theo bất kỳ cách nào, dù còn sống hay đã chết đều được gọi là probiotic. Ngay cả khi định nghĩa đúng như mô tả, thì đây cũng chỉ là công cụ.”
Chúng không phải là giải pháp và không thể giải quyết các vấn đề vốn có trong cách thức hoạt động của một mô hình nhất định. Đối với tôm, hầu hết các sản phẩm đều nhằm mục đích cải thiện chất lượng nước. Chúng cũng có khả năng mang lại các lợi ích khác mặc dù điều này không hề đơn giản.
Nhiều nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy có những tác động không xảy ra trong điều kiện thực tế. Sử dụng các loại sản phẩm này không đảm bảo rằng tôm sẽ sạch và không có mầm bệnh tiềm ẩn.
Kết luận
Trong suốt những năm làm việc với những người nuôi tôm ở hàng chục quốc gia, tôi thấy rằng có quá nhiều người tin vào những lời đồn đại này. Nếu không phải là chủ sở hữu, thì có thể là một kỹ thuật viên. Nếu các nhà cung cấp các tôm bố mẹ và trại giống đầu tư vào hệ thống NBC và cam kết sử dụng chúng trong nhiều chu kỳ và tuân thủ các hướng dẫn về xét nghiệm và lịch sử theo dõi, thì tôm sẽ sạch.
“Nếu có vấn đề, ít nhất cũng có thể xác định được nguồn gốc. Theo tôi, nếu toàn bộ ngành không giải quyết được những vấn đề này, chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến một chu kỳ vô tận của các mầm bệnh mới xuất hiện và sự biến động trong sản xuất sẽ tiếp tục.”
Nuôi tôm không thể bền vững nếu không có cách tiếp cận này. Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng cơ chế chống vi-rút ở tôm bao gồm những thứ được gọi là EVE (yếu tố vi-rút nội sinh). Các mảnh của vi-rút cuối cùng sẽ được đưa vào DNA của tôm.
Điều này có khả năng làm phức tạp mọi thứ vì một số mồi PCR sẽ phản ứng với những thứ này. Sự hiện diện của chúng không có nghĩa là tôm bị nhiễm bệnh; chỉ là ở đâu đó trên các thế hệ, các thể hệ trước đó của nó đã bị nhiễm bệnh. Việc thử nghiệm của bên thứ ba thiếu trách nhiệm có thể gây ra thiệt hại đáng kể nếu vấn đề này không được giải quyết.
Theo Stephen G. Newman
Biên dịch: Nguyễn Thị Quyên – Tôm Giống Gia Hóa Bình Minh
TÔM GIỐNG GIA HÓA – CHÌA KHÓA THÀNH CÔNG
Xem thêm:
- Ảnh hưởng của chiết xuất vi tảo đến phản ứng miễn dịch và sức đề kháng ở tôm thẻ chân trắng
- Các nhà nghiên cứu Maine tìm cách biến chất thải gỗ thành nguyên liệu thức ăn thủy sản
- Tận Dụng Chất Thải Vỏ Tôm Làm Nguyên Liệu Thay Thế Cho Nuôi Trồng Thủy Sản