English
Chiến lược phát triển trong tương lai nên bao gồm các biện pháp an toàn nâng cao
Các công ty sản xuất thức ăn thủy sản nuôi tôm nên sản xuất thức ăn thủy sản có công thức phù hợp, đầy đủ và an toàn sinh học
để thúc đẩy thể trạng và sức khỏe tối ưu của vật nuôi.
Ngành nuôi tôm là một trong những ngành có lợi nhuận cao nhất trong ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu. Năm 2014, tôm nuôi là sản phẩm có giá trị thứ hai sau cá chép với giá trị 23,58 tỷ USD và tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) là loài nuôi có giá trị nhất với giá trị 18,46 tỷ USD (FAO).
Mặc dù có tầm quan trọng toàn cầu, nhưng ngành nuôi tôm đã phải hứng chịu một số đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng gây thiệt hại kinh tế đáng kể trong vài năm qua. Các ngành công nghiệp thịt khác trên đất liền cũng phát triển theo cách tương tự, vì vậy ngành nuôi tôm có thể hưởng lợi từ các lộ trình học hỏi về việc phát triển và thực hiện các tiêu chuẩn an toàn sinh học khi tiếp tục mở rộng sản xuất tôm toàn cầu.
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc, an toàn sinh học được định nghĩa là “việc thực hiện các biện pháp nhằm giảm nguy cơ xâm nhập và lây lan mầm bệnh. Việc này đòi hỏi cần phải áp dụng một loạt thái độ và hành vi để giảm thiểu rủi ro trong tất cả các hoạt động liên quan đến động vật nuôi và động vật hoang dã cũng như các sản phẩm của chúng.”
Việc sử dụng thức ăn thủy sản cho tôm là một thành phần quan trọng và là nguyên nhân khiến ngành nuôi tôm đã phát triển rất thành công và tăng gấp bốn lần sản lượng toàn cầu trong ba thập kỷ qua. Điều cấp bách là thức ăn cho tôm không phải là điểm xâm nhập của các mầm bệnh tiềm ẩn đối với tôm và/hoặc hệ thống nuôi của chúng.
Thức ăn cho tôm an toàn sinh học và các chiến lược cho ăn tại trang trại liên quan đến tất cả các loại thức ăn thủy sản (sống, tươi hoặc chế biến) và việc quản lý chúng ở mọi thành phần của chuỗi giá trị sản xuất tôm.
Mặc dù có tầm quan trọng toàn cầu, nhưng ngành nuôi tôm đã phải hứng chịu một số đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng gây thiệt hại kinh tế đáng kể trong vài năm qua.
Thức ăn nuôi tôm và rủi ro an toàn sinh học
Hầu hết những người nuôi tôm đều hiểu các rủi ro về an toàn sinh học liên quan đến việc vận chuyển tôm sống (bao gồm tôm bố mẹ và giai đoạn tôm post) qua biên giới quốc gia và giữa các khu vực khác nhau, nhưng những lo ngại về an toàn sinh học liên quan đến thức ăn cho tôm và việc quản lý chúng trong từng thành phần sản xuất, bao gồm các hoạt động nuôi tôm bố mẹ, nuôi tôm post, ương giống và nuôi thương phẩm, thường không được chú trọng.
Trên toàn cầu, người nuôi tôm sử dụng nhiều hệ thống sản xuất và một số loại thức ăn, bao gồm các sinh vật làm thức ăn tự nhiên được đánh bắt hoặc nuôi trồng, sống và/ hoặc chế biến (bao gồm ấu trùng artemia, hàu, vẹm, giun nhiều tơ, mực, cua và tôm sú, sinh khối vi sinh vật hoặc biofloc, thức ăn bổ sung do trang trại sản xuất, và khẩu phần ăn dạng viên hoặc ép đùn được sản xuất và chế biến theo công thức thương mại).
Mối quan tâm đặc biệt là việc sử dụng các loại thức ăn sống và chưa qua chế biến như nhuyễn thể hai mảnh vỏ và giun nhiều tơ, mực chưa chế biến và artemia bị ô nhiễm, thường được sử dụng trên toàn cầu ở các giai đoạn khác nhau của chu kỳ nuôi tôm đối với việc nuôi và điều hòa tôm bố mẹ, và trong một số có trường hợp ương ấu trùng và cả nuôi thương phẩm.
Ngày càng có nhiều bằng chứng và mối lo ngại rằng một số vật phẩm này cũng có thể là rủi ro đối với an toàn sinh học do đưa các mầm bệnh tiềm ẩn vào các cơ sở nuôi tôm. Một số mầm bệnh này bao gồm Virus hội chứng đốm trắng (WSSV), Baculovirus gây bệnh còi; Virus gây hoại tử dưới vỏ và cơ quan tạo máu (IHHNV); vi khuẩn, Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND); và vi bào tử trùng microsporida.
Một rủi ro khác là việc sử dụng các phụ phẩm tôm bị nhiễm bệnh và/ hoặc chế biến không đúng cách (như bột đầu tôm hoặc bột tôm) trong giai đoạn nuôi thương phẩm, và/ hoặc thông qua việc bón thúc thức ăn cho tôm thương mại trước khi cho ăn và sử dụng tôm hoặc các sản phẩm thủy sản bị ô nhiễm.
Được biết, các mầm bệnh như WSSV có thể có trong các thành phần bị lây nhiễm (như bột đầu tôm) sẽ bị tiêu diệt ngay trong quá trình sản xuất thức ăn viên thông thường.
Tuy nhiên, nhiều ký sinh trùng chịu nhiệt và vi khuẩn gây bệnh có thể không bị tiêu diệt trong quy trình ép viên, so với quy trình sản xuất thức ăn chăn nuôi ép đùn sử dụng nhiệt độ nấu cao hơn và thức ăn viên thường được tiệt trùng hoàn toàn.
Với những rủi ro dịch bệnh được mô tả ở trên, các nhà sản xuất thức ăn nuôi tôm thương mại nên xem xét việc xây dựng và sản xuất một thế hệ thức ăn thủy sản an toàn sinh học, riêng biệt và đầy đủ dinh dưỡng mới bao gồm toàn bộ chu kỳ sản xuất tôm, từ giai đoạn ấu trùng cho ăn đầu tiên đến giai đoạn trưởng thành của tôm bố mẹ. Tất cả các chất dinh dưỡng và chất tự nhiên (như kích thích tố, enzyme, sắc tố, polysacarit, sắc tố, axit hữu cơ và các chất khác) có thể được kết hợp vào thức ăn tôm thương mại an toàn sinh học, bao gồm cả thức ăn cho ấu trùng và tôm giống.
Việc sử dụng các mặt hàng thức ăn sống và chưa qua chế biến như mực tự nhiên có thể được quan tâm từ quan điểm an toàn sinh học.
Sự tham gia của các bên liên quan
Tất cả các bên liên quan, bao gồm chính phủ, nhà sản xuất thức ăn nuôi tôm, người bán và môi giới, nông dân và những người khác, nên tham gia để đảm bảo rằng thức ăn cho tôm và việc quản lý thức ăn tại các cơ sở sản xuất là an toàn sinh học.
Các cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm về ngành nuôi trồng thủy sản ở quốc gia nên ban hành luật đảm bảo rằng thức ăn nuôi tôm được pha chế nhằm mang lại sức khỏe và sức khỏe tối ưu cho vật nuôi và công bố đầy đủ các thành phần và mức độ dinh dưỡng; để các loại thức ăn này được chứng nhận an toàn sinh học và không chứa mầm bệnh; cấm nhập khẩu các mặt hàng thực phẩm (như một số thức ăn sống và các loại khác) không được kiểm dịch, tái chế các sản phẩm phụ trong loài và bón thúc thức ăn bằng các chất phụ gia không được kiểm soát; tập huấn cho nông dân về thực hành nuôi trồng thủy sản an toàn sinh học; và truy tố các chất phụ gia bất hợp pháp bao gồm cả kháng sinh bị cấm.
Các công ty sản xuất thức ăn nuôi tôm nên sản xuất thức ăn thủy sản đúng cách và có đầy đủ dinh dưỡng nhằm thúc đẩy sức khỏe và tối ưu sức khỏe vật nuôi; công bố đầy đủ thành phần, hàm lượng dinh dưỡng sử dụng và đảm bảo sản phẩm an toàn sinh học, không chứa mầm bệnh; khuyến khích nông dân không bón thúc thức ăn chăn nuôi của họ tại trang trại bằng các chất phụ gia thức ăn chăn nuôi bất hợp pháp; và thúc đẩy và đào tạo để sử dụng các thực hành quản lý thức ăn đầy đủ tại trang trại.
Các nhà sản xuất thức ăn thủy sản cũng nên nắm rõ các quy định về thức ăn nuôi trồng thủy sản được quốc tế chấp nhận, liên quan đến việc cấm tái chế trong loài (nghĩa là cho cùng loài hoặc loài có liên quan chặt chẽ với cùng một loài nuôi) đối với các mối lo ngại về an toàn sinh học, bao gồm cả FAO thực hành Sản xuất Thức ăn Nuôi trồng Thủy sản, các Tiêu chuẩn và Hướng dẫn về Thực hành Nuôi trồng Thủy sản Tốt nhất (BAP) của Liên minh Nuôi trồng Thủy sản Toàn cầu (GAA) dành cho các Trại sản xuất và ương nuôi cá có vây, giáp xác và nhuyễn thể, cũng như các Tiêu chuẩn và Hướng dẫn BAP dành cho các Nhà máy Thức ăn chăn nuôi.
Các nhà sản xuất thức ăn nuôi tôm nên biết các quy định về thức ăn nuôi trồng thủy sản hiện có, được quốc tế chấp nhận nhằm thúc đẩy
và hỗ trợ an toàn sinh học.
Các nhà môi giới và thương nhân thức ăn nuôi tôm nên thường xuyên cung cấp cho chính quyền địa phương và các hiệp hội sản xuất tôm hồ sơ về các chất phụ gia thức ăn được bán cho nông dân trong khu vực; và không bán các chất phụ gia bất hợp pháp như kháng sinh bị cấm, hoặc các thành phần thức ăn thủy sản bị tạp nhiễm hoặc hết hạn sử dụng.
Người nuôi tôm phải cố gắng giữ vật nuôi trong điều kiện chất lượng nước tối ưu, bao gồm nồng độ oxy hòa tan > 4mg/ L và nhiệt độ nước ~ 28 đến 30ºC, chia thức ăn hàng ngày theo từng khẩu phần nhỏ và tránh cho ăn quá liều và suy thoái đáy ao; họ nên nhận thức được giá trị và mối liên hệ của việc lưu giữ hồ sơ phù hợp để theo dõi và giám sát việc sử dụng thức ăn nuôi trồng thủy sản cũng như tính toán hiệu quả sử dụng thức ăn; nếu bón thúc, chỉ sử dụng các chất phụ gia đã được phê duyệt và tránh sử dụng thức ăn tươi; chỉ sử dụng kháng sinh dưới sự giám sát của thú y; đẩy nhanh việc xử lý đúng cách tôm chết và tôm lột xác bằng các phương pháp an toàn sinh học; và nói chung là thực hiện các quy trình quản lý trang trại và thức ăn phù hợp.
Thảo luận
Một số bệnh tôm chính tiếp tục gây ra thiệt hại kinh tế đáng kể và thức ăn nuôi tôm – sống, tươi hoặc công thức, và quản lý trang trại của chúng – không nên là điểm xâm nhập của các mầm bệnh tiềm ẩn đối với tôm và/hoặc cơ sở nuôi của chúng. Điều rất quan trọng là tất cả các bên liên quan, bao gồm chính phủ, nhà sản xuất thức ăn nuôi tôm, người bán và môi giới, nông dân và những người khác, đều tham gia để đảm bảo rằng thức ăn nuôi tôm và việc quản lý chúng tại các cơ sở sản xuất là an toàn sinh học.
Để loại trừ mầm bệnh khỏi các hệ thống sản xuất ao ngoài trời hiện tại, ngành tôm có thể tuân theo các hệ thống sản xuất trong nhà, kiểm soát môi trường và an toàn sinh học nghiêm ngặt được sử dụng bởi các hệ thống sản xuất chăn nuôi thâm canh hiện đại. Điều này sẽ cho phép kiểm soát tốt hơn các điều kiện môi trường nuôi và chất lượng nước được tối ưu hóa, đồng thời giảm căng thẳng và tính nhạy cảm với bệnh tật của tôm nuôi.
Cuối cùng, cần chỉ ra rằng tôm cần khoảng 40 chất dinh dưỡng thiết yếu trong chế độ ăn của chúng để tăng trưởng, khỏe mạnh và khỏe mạnh tối ưu. Các công ty thức ăn thủy sản phải xem xét điều này và xây dựng công thức sản phẩm của họ bằng cách sử dụng các mức dinh dưỡng cao hơn trong chế độ ăn uống (đối với các axit amin thiết yếu cụ thể, axit béo, sterol, khoáng chất và vitamin). Ngoài ra, các chất phụ gia thức ăn khác cũng nên được đưa vào để tăng cường sức khỏe của tôm và có khả năng kháng bệnh, bao gồm các polysacarit cụ thể từ biển và vi sinh vật, nucleotide, axit hữu cơ, tinh dầu, prebiotic và các loại men vi sinh hữu ích khác.
Tác giả: Albert GJ Tacon
Nguồn: https://www.globalseafood.org/advocate/shrimp-feeds-biosecurity/
Biên dịch: Nguyễn Thị Quyên – Tôm Giống Gia Hóa Bình Minh
“Tôm Giống Gia Hóa – Chìa Khóa Thành Công”
Xem thêm:
Sơ Lược Về Hệ Thống Nuôi Tôm Trong Nhà
Nghiên Cứu: Bột Krill Nam Cực Có Thể Là Chất Bổ Sung Khả Thi Vào Bột Cá Trong Thức Ăn Cho Tôm