English
中文 (中国)
Việc bổ sung sò lụa Paratapes undulata vào thức ăn nuôi trồng thủy sản hoặc xử lý nước có thể kiểm soát sự bùng phát của vibriosis trong nuôi cá rô phi
Nghiên cứu báo cáo tiềm năng của loài sò lụa như một giải pháp tự nhiên để kiểm soát vibriosis trong nuôi cá rô phi đỏ. Kết quả cho thấy sò lụa có thể được tích hợp hiệu quả vào khẩu phần ăn thủy sản hoặc ứng dụng trong xử lý nước, nhằm ngăn ngừa và kiểm soát các đợt bùng phát của vi khuẩn Vibrio. Nghiên cứu đề xuất rằng P. undulata là một tác nhân kiểm soát sinh học triển vọng, vừa tự nhiên, bền vững, vừa giúp hạn chế sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản, mở ra chiến lược mới trong quản lý bệnh dịch một cách an toàn và thân thiện với môi trường.
Một nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học tại Ai Cập đã chỉ ra rằng loài sò lụa (Paratapes undulata) là một tác nhân kiểm soát sinh học tự nhiên và bền vững đầy tiềm năng đối với bệnh vibriosis trong nuôi trồng thủy sản. Nghiên cứu này mở ra một hướng đi mới trong quản lý dịch bệnh, góp phần giảm sự phụ thuộc vào kháng sinh. Kết quả cho thấy Paratapes undulata có thể được ứng dụng hiệu quả bằng cách bổ sung vào thức ăn hoặc sử dụng trong xử lý nước, giúp phòng ngừa và kiểm soát các đợt bùng phát bệnh vibriosis, đặc biệt là trong nuôi cá rô phi đỏ.
Một nghiên cứu do Tiến sĩ Azza SalahEldin El-Demerdash, Rehab E. Mowafy, Hend M. Megahed, Sally H. Abou Khadra và Mohamed A. Bakry (thuộc Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp, Viện Nghiên cứu Sức khỏe Động vật, Ai Cập), cùng với Tiến sĩ Ahmed Hussien Moustafa (Đại học Zagazig, Ai Cập) thực hiện, đã tập trung vào việc khai thác tiềm năng của loài nhuyễn thể P. undulata vốn phân bố rộng rãi tại các vùng ven biển Ai Cập như một tác nhân kiểm soát sinh học chống lại vi khuẩn Vibrio alginolyticus trong nuôi trồng thủy sản. Nghiên cứu cũng tiến hành phân tích hồ sơ các hợp chất hoạt tính sinh học của loài này, nhằm đánh giá khả năng kháng khuẩn tiềm năng của chúng.
Tiến sĩ Azza SalahEldin El-Demerdash, tác giả liên hệ của nghiên cứu, cho biết với tờ Advocate: “Nghiên cứu của chúng tôi đã làm rõ tiềm năng nổi bật của loài P. undulata như một giải pháp tự nhiên và bền vững trong việc kiểm soát bệnh vibriosis ở cá rô phi đỏ. Loài này không chỉ giúp cải thiện tốc độ tăng trưởng của cá lên đến 362% và giảm tỷ lệ chết đến 100%, mà còn mang lại một chiến lược quan trọng không sử dụng kháng sinh để đối phó với các đợt bùng phát do V. alginolyticus – một chủng vi khuẩn độc lực và kháng thuốc.”
Vibriosis là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng mang tính toàn cầu đối với ngành nuôi trồng thủy sản, chủ yếu do vi khuẩn thuộc chi Vibrio gây ra, trong đó Vibrio alginolyticus là tác nhân phổ biến và nguy hiểm nhất. Loại vi khuẩn này ảnh hưởng lớn đến nuôi cá rô phi, gây thiệt hại kinh tế đáng kể do tỷ lệ chết cao, tăng trưởng kém và hiệu quả sử dụng thức ăn thấp. Nhiễm V. alginolyticus làm suy giảm hệ miễn dịch của cá, tạo điều kiện cho các bệnh nhiễm trùng cơ hội khác phát triển. Ngoài ra, vi khuẩn này còn có nguy cơ lây truyền từ động vật sang người (zoonosis), đặc biệt thông qua việc tiêu thụ thủy sản bị nhiễm bệnh, từ đó ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.
Đây là nghiên cứu đầu tiên sử dụng P. undulata làm tác nhân kiểm soát sinh học chống lại V. alginolyticus ở cá rô phi đỏ. Nghiên cứu này cung cấp góc nhìn mới về quản lý bền vững bệnh vibriosis bằng cách đánh giá tính nhạy cảm với thuốc kháng khuẩn trên nhiều phân lập khác nhau của vi khuẩn này và nhiều chỉ số kháng thuốc kháng khuẩn, cùng với một nghiên cứu cảm nhiễm được tiến hành trong hệ thống bể nuôi có nhuyễn thể hai mảnh vỏ sống và cá rô phi đỏ. Nghiên cứu cảm nhiễm này đánh giá cách thức bổ sung P. undulata vào khẩu phần ăn ảnh hưởng đến cá rô phi đỏ như thế nào về hiệu suất tăng trưởng, tỷ lệ chết, tải lượng vi khuẩn, các thông số huyết học, dấu hiệu sinh hóa, biểu hiện gen, quan sát lâm sàng và kết quả mô bệnh học.
P. undulata là một loài nhuyễn thể biển nổi bật nhờ khả năng sản sinh nhiều loại peptide có hoạt tính kháng khuẩn, khiến nó trở thành ứng viên tiềm năng trong việc phát triển các chất kháng khuẩn có nguồn gốc tự nhiên. Các nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung loài nhuyễn thể này vào khẩu phần ăn đã cải thiện đáng kể hiệu suất tăng trưởng của cá rô phi đỏ khi đối mặt cảm nhiễm vi khuẩn V. alginolyticus. Cụ thể, nhóm cá được bổ sung P. undulata ghi nhận tăng trọng cao hơn, tốc độ tăng trưởng riêng (SGR) tốt hơn, trọng lượng cuối kỳ cao hơn và tỷ lệ chuyển đổi thức ăn (FCR) tối ưu hơn so với nhóm đối chứng nhiễm bệnh. Đặc biệt, những chỉ số tăng trưởng vượt trội này vẫn được duy trì ổn định, ngay cả trong điều kiện cá bị nhiễm V. alginolyticus trong suốt thời gian thử nghiệm.
Sau khi cảm nhiễm, tỷ lệ chết tích lũy thấp hơn đáng kể ở các nhóm bổ sung P. undulata so với nhóm đối chứng bị nhiễm (G2). Tỷ lệ chết cao nhất xảy ra vào ngày thứ ba sau khi nhiễm ở nhóm đối chứng bị bệnh, sau đó giảm dần. Ngược lại, không có trường hợp chết nào được ghi nhận ở nhóm đối chứng (G1) hoặc nhóm đối chứng được bổ sung sò lụa (G3) (Hình 1).
Cá trong nhóm bổ sung P. undulata biểu hiện các dấu hiệu lâm sàng và tổn thương thô giảm đáng kể so với nhóm đối chứng bị nhiễm, cho thấy tác dụng bảo vệ chống lại nhiễm trùng V. alginolyticus. Các dấu hiệu lâm sàng và tổn thương ở nhóm bổ sung giảm có thể là do đặc tính kháng khuẩn, chống oxy hóa và điều hòa miễn dịch của nghiệm thức này.
Các kết quả phân tích sinh hóa và phân tử từ nghiên cứu này cung cấp bằng chứng thuyết phục về vai trò bảo vệ của P. undulata trước các bệnh nhiễm trùng do Vibrio alginolyticus gây ra. Việc bổ sung P. undulata vào khẩu phần ăn đã cải thiện đáng kể mức chất chống oxy hóa và giảm hoạt động enzyme ở gan và thận, cho thấy rõ hiệu quả bảo vệ đối với sức khỏe cá.
Ngoài ra, kết quả còn cho thấy P. undulata có khả năng giảm thiểu các rối loạn huyết học do V. alginolyticus gây ra ở cá rô phi đỏ. Cụ thể, các chỉ số hồng cầu được cải thiện, giúp tăng hiệu quả vận chuyển oxy, trong khi số lượng bạch cầu giảm phản ánh sự điều hòa của phản ứng viêm, làm nổi bật tiềm năng của P. undulata như một chất bổ sung dinh dưỡng đầy hứa hẹn. Những phát hiện này phù hợp với các nghiên cứu trước đây, cho thấy việc bổ sung sò lụa vào khẩu phần ăn có thể cải thiện các chỉ số huyết học ở cá khi đối mặt với các yếu tố gây căng thẳng.
Ngoài khả năng hỗ trợ tăng trưởng, việc bổ sung P. undulata vào khẩu phần ăn còn giúp điều hòa hiệu quả phản ứng miễn dịch ở cá rô phi đỏ khi bị nhiễm Vibrio alginolyticus. Loại vi khuẩn này thường kích hoạt phản ứng miễn dịch mạnh và P. undulata giúp kiểm soát, ngăn ngừa tình trạng viêm quá mức. Hiệu quả điều hòa miễn dịch này có thể đến từ tác động hiệp lực của nhiều hợp chất hoạt tính sinh học có trong P. undulata như sterol, axit béo và polysaccharide, vốn đã được biết đến với vai trò tác động lên quá trình sản sinh cytokine và hoạt động của tế bào miễn dịch.
Tiến sĩ El-Demerdash chia sẻ với tờ Advocate: “Không chỉ giúp cải thiện tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống đáng kể, P. undulata còn điều chỉnh phản ứng miễn dịch và ức chế trực tiếp độc lực của V. alginolyticus ở cấp độ di truyền. Việc xác định được các hợp chất hoạt tính sinh học chính đã củng cố vai trò của P. undulata như một phụ gia đầy triển vọng, thân thiện với môi trường, có thể được sử dụng trong thức ăn nuôi trồng thủy sản hoặc xử lý nước để quản lý bệnh hiệu quả.”
Cuối cùng, xét nghiệm nhạy cảm với kháng sinh cho thấy tỷ lệ đáng lo ngại về các chủng V. alginolyticus kháng thuốc cực độ, trong đó khoảng một phần ba chủng thể hiện tính kháng đa kháng sinh. Sự xuất hiện của các chủng này cho thấy nhu cầu cấp thiết về các phương pháp điều trị thay thế, vì mức độ kháng kháng sinh cao đang đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, làm hạn chế các lựa chọn điều trị đối với cả người và động vật, đồng thời góp phần vào sự lây lan của tình trạng kháng kháng sinh trên toàn cầu.
“Nghiên cứu này đã chứng minh rõ ràng tiềm năng vượt trội của loài P. undulata như một giải pháp tự nhiên và bền vững nhằm giảm thiểu nhiễm khuẩn Vibrio alginolyticus trong nuôi trồng thủy sản. Việc ghi nhận tỷ lệ chết giảm cùng với các chỉ số sức khỏe cá được cải thiện trong hệ thống nuôi mở đã củng cố mạnh mẽ cho tính khả thi của ứng dụng thực tế,” các tác giả kết luận. “Hơn nữa, việc điều chỉnh hiệu quả phản ứng miễn dịch của vật chủ, đặc trưng bởi giảm căng thẳng oxy hóa và viêm, cho thấy tác dụng bảo vệ đa chiều của nó. Tầm quan trọng của những phát hiện này vượt xa khía cạnh quản lý dịch bệnh. P. undulata mở ra một hướng đi đầy hứa hẹn cho mô hình nuôi trồng không sử dụng kháng sinh, tạo một bước tiến giúp giải quyết bài toán về kháng kháng sinh và tính bền vững môi trường. Bằng cách mang đến một giải pháp thay thế tự nhiên cho kháng sinh truyền thống, loài này góp phần xây dựng hệ sinh thái nuôi trồng khỏe mạnh hơn và đảm bảo nguồn hải sản an toàn hơn cho người tiêu dùng.”
Theo Darryl Jory
Biên dịch: Nguyễn Thị Quyên – Tôm Giống Gia Hoá Bình Minh
Xem thêm:
- Tình hình toàn cầu của ngành tôm: Tình hình hiện tại và triển vọng tương lai
- Chìa khóa phát triển nuôi trồng thủy sản: Thị trường địa phương và hỗ trợ cho các nhà sản xuất địa phương
- Thay Thế Bột Cá Bằng Bột Hạt Dầu Mè Jatropha curcas: Ảnh Hưởng Đến Hiệu Suất Tăng Trưởng Và Thành Phần Cơ Thể Của Tôm Thẻ Chân Trắng (Litopenaeus Vannamei)