Không Quá Khó Khăn Để Giải Quyết Vấn Đề Của Các Trang Trại Nuôi Tôm Ở Việt Nam

Việt Nam tự hào là một trong 5 quốc gia sản xuất tôm hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, ngành tôm Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Khi người nuôi tôm Việt Nam đang chật vật chống chọi với dịch bệnh, chi phí sản xuất cao và năng suất tôm thấp để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, đâu là liều thuốc chữa bách bệnh cho người nuôi tôm Việt Nam?

Đối với nhiều nông dân Việt Nam, tôm là vàng.

Với vị thế là mặt hàng xuất khẩu thủy sản chủ lực, đóng góp giá trị lớn nhất cho ngành, tôm Việt Nam đang được Chính phủ xác định là ngành kinh tế mũi nhọn, hướng đến phát triển bền vững trong những năm tới.

Là một trong những quốc gia xuất khẩu tôm lớn nhất thế giới, Việt Nam đã gặt hái được thành công vang dội khi đạt mức xuất khẩu tôm cao nhất mọi thời đại là 4,3 tỷ USD vào năm ngoái, chiếm gần 1/5 tổng sản lượng tôm toàn cầu. Với đà phát triển mạnh mẽ này, Việt Nam đặt mục tiêu đầy tham vọng đạt 10 tỷ USD doanh thu xuất khẩu các sản phẩm tôm vào năm 2025, đồng thời nâng tổng sản lượng tôm lên hơn 1,15 triệu tấn.

Không phải mọi thứ lấp lánh đều là vàng

Mặc dù đạt được thành tích xuất sắc nhưng nghề nuôi tôm ở Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Hệ thống hạ tầng phục vụ cho hoạt động nuôi tôm còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng và hiệu quả. Điều này dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nước, suy thoái hệ sinh thái và gia tăng nguy cơ dịch bệnh. Hầu hết các hộ nuôi tôm ở Việt Nam có quy mô nhỏ, thiếu khả năng tiếp cận và ứng dụng công nghệ kỹ thuật số tiên tiến vào sản xuất. Việc thu thập và chia sẻ dữ liệu gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và ra quyết định. Chuỗi giá trị nuôi tôm Việt Nam còn nhiều khâu trung gian, khiến việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm trở nên khó khăn, ảnh hưởng đến tính minh bạch và niềm tin của người tiêu dùng.

Nuôi tôm là một ngành nghề tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro Bất kỳ biến động nào về chất lượng nước đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển, tỷ lệ sống sót và thu nhập của người nuôi tôm. Hầu hết người nuôi tôm hiện nay sử dụng hệ thống sục khí tốn nhiều năng lượng và hiệu suất thấp để duy trì chất lượng nước ao nuôi. Việc lạm dụng hóa chất và kháng sinh để phòng ngừa dịch bệnh nhằm tăng năng suất đang dẫn đến sản xuất không bền vững, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và chất lượng tôm. Những thực hành này dẫn đến sản xuất không bền vững và tôm có chất lượng thấp hơn về kích cỡ, hương vị, v.v. Tôm kém chất lượng không phù hợp để xuất khẩu (do nhiễm kháng sinh/hóa chất) được bán ở thị trường nội địa để tiêu thụ trong nước.

“Việt Nam là nước xuất khẩu tôm lớn thứ 3 thế giới nhưng hơn một trăm triệu người Việt Nam đang ăn tôm xấu mỗi ngày. Đó là điều sai lầm.” – Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ, Người sáng lập và Chủ tịch RYNAN Technologies Việt Nam.

Thay đổi phải xảy ra – Bắt đầu từ những điều cơ bản

Một người đàn ông đang quyết tâm thay đổi mọi thứ. Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ, Người sáng lập và Chủ tịch của RYNAN Technologies Việt Nam đang thực hiện sứ mệnh thay đổi hoàn toàn cách thức nuôi tôm, bắt đầu từ những điều cơ bản về nuôi tôm.

“Thiết kế sai lầm về mặt khoa học kỹ thuật trong xây dựng ao nuôi có thể dẫn đến những phương thức nuôi trồng không bền vững.” – TS. Nguyễn Thanh Mỹ.

Đã đến lúc loại bỏ máy sục khí bánh guồng

Trong các ao nuôi trồng thủy sản, quá trình quang hợp của vi tảo và giải phóng oxy diễn ra ở lớp nước bề mặt, dẫn đến nồng độ oxy và độ pH cao hơn so với nước ở đáy. Sục khí là điều cần thiết cho nuôi tôm thâm canh và có thể làm tăng đáng kể mức sản lượng. Trong nhiều thập kỷ, máy sục khí bánh guồng đã được sử dụng rộng rãi để tuần hoàn và trộn các bề mặt giàu oxy.Trong nhiều thập kỷ, máy sục khí bánh guồng đã được sử dụng rộng rãi để tuần hoàn và trộn các bề mặt giàu oxy.

Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ ví máy sục khí bánh guồng như chiếc “máy xay sinh tố”cho ao tôm. Khi các cánh quạt bánh guồng quay, chúng phá vỡ mặt nước, khuấy trộn và di chuyển nước giàu oxy từ bề mặt xuống đáy ao.  Quá trình này giúp phân hủy thức ăn thừa và chất thải của tôm thành các hạt mịn, đồng thời tuần hoàn chúng trở lại ao, góp phần cải thiện chất lượng nước. Khi khuấy trộn nước, bánh guồng có thể tạo ra các hạt trong không khí mang theo mầm bệnh, tiềm ẩn nguy cơ lây lan sang các ao nuôi tôm lân cận. Do hoạt động chủ yếu trên bề mặt ao, bánh guồng không hiệu quả trong việc tạo ra chuyển động nước theo chiều dọc, dẫn đến tình trạng thiếu oxy ở đáy ao. Việc khuấy trộn nước theo chiều ngang của bánh guồng có thể khiến nồng độ oxy trong ao không đồng nhất, dẫn đến một số khu vực, đặc biệt là đáy ao, nơi tôm sinh sống, thiếu oxy trầm trọng.

Oxy hòa tan (DO) là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong nuôi trồng thủy sản, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, khả năng kháng bệnh và lượng thức ăn tiêu thụ của tôm.  Một số trang trại sử dụng các thiết bị khuếch tán xốp ở đáy ao để cung cấp oxy, nhưng những thiết bị này lại tiềm ẩn nguy cơ trở thành nơi trú ngụ cho vi khuẩn Vibrio. Hầu hết người nuôi cũng không chủ động theo dõi nồng độ DO trong ao và rất ít trang trại có máy đo oxy hòa tan. Thay vào đó, họ thường chọn lắp đặt thêm thiết bị sục khí để phòng ngừa trường hợp thiếu hụt oxy mà không thể dự đoán trước. Với hầu hết các thiết bị sục khí bánh guồng hoạt động 24 giờ một ngày, một lượng lớn năng lượng được tiêu thụ và máy thổi khí góp phần đáng kể vào việc gây ô nhiễm tiếng ồn.

Thiết bị hấp phụ xoay áp suất RYNAN được thiết kế để giải quyết những vấn đề thường gặp trong nuôi tôm liên quan đến việc cung cấp oxy. Hệ thống này tạo ra các phân tử oxy tinh khiết với nồng độ cao, đảm bảo cung cấp đủ lượng DO cho toàn bộ ao nuôi và giảm thiểu thất thoát oxy từ lớp nước mặt. Hệ thống hoạt động tự động, điều chỉnh lượng oxy cung cấp dựa trên dữ liệu nhiệt độ nước và nồng độ DO theo dõi liên tục qua ứng dụng di động. Nhờ vậy, người nuôi có thể tiết kiệm chi phí xử lý nước và điện năng tiêu thụ đến hơn 50%. Không giống như bánh guồng gây nhiễu loạn và tiếng ồn, thiết bị này giúp giảm nhu cầu vận hành liên tục, biến nó thành hệ thống sục khí hiệu quả cao giúp ổn định nồng độ oxy để tôm phát triển khỏe mạnh.

Thiết kế bể tư duy

Thành công của nghề nuôi tôm phụ thuộc rất lớn vào việc thiết kế và xây dựng ao nuôi hợp lý. Hình dạng ao ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tuần hoàn nước, tích tụ chất thải và sức khỏe của tôm. Không giống như ao hình chữ nhật có vùng chết ở các góc có thể tích tụ chất thải, ao hình tròn có cơ chế tự làm sạch tự nhiên nhờ mô hình dòng chảy tròn. Chúng cũng có khả năng tuần hoàn nước tốt hơn và phân phối oxy hiệu quả hơn.

Hình dạng ao có thể quan trọng nhưng yếu tố quyết định là đáy bể. Dưới đáy bể thường tích tụ các chất thải hữu cơ như thức ăn thừa, phân tôm, xác vi sinh vật chết và các mảnh vụn khác, tạo thành lớp bùn dày đặc. Những thứ này có thể làm giảm nồng độ DO, tăng nồng độ amoniac và làm giảm nhanh chất lượng nước. Vì tôm là loài ăn ở tầng đáy nên ảnh hưởng của bùn có thể gây bất lợi cho sự sống sót của tôm.

Ao đáy phẳng có xu hướng giữ chất thải hữu cơ ở đáy ao. Ao được thiết kế đáy hình phễu và có cống thoát nước trung tâm sẽ giảm thiểu đáng kể việc tích tụ chất thải. Trong ao hình tròn, nước được đẩy bởi dòng nước từ máy sục khí về phía trung tâm ao. Bằng cách tận dụng lực hấp dẫn với đáy dốc, chất thải rắn được hút về phía trung tâm một cách hiệu quả và có thể dễ dàng bơm ra ngoài qua cống thoát nước.

Một mô hình kỹ thuật số mới

Lâu nay, người nuôi tôm gặp khó khăn trong việc áp dụng các phương pháp nuôi trồng bền vững hiệu quả. Tuy nhiên, giải pháp đã đến! RYNAN Technologies đã phát triển TOMGOXY – một hệ thống quản lý nuôi tôm kỹ thuật số hoàn chỉnh, tận dụng AI để thu thập thông tin theo thời gian thực từ mạng lưới thiết bị IoT và dịch vụ đám mây nhằm đạt được chất lượng nước tối ưu để nuôi tôm khỏe mạnh.

“Tom” trong tiếng Việt là tôm, “G” là “giàu” có nghĩa là giàu có và “oxy” là oxy. Đó chính là ý tưởng cho giải pháp nuôi tôm ở vùng nước giàu oxy của công ty.

Những trang trại này được thiết kế với hệ thống oxy hóa và thải chất thải trong bể và máy cho ăn tự động. Mái nhà nổi bảo vệ tôm khỏi tác nhân gây bệnh từ chim chóc và điều chỉnh lượng mưa tác động vào ao, giúp ổn định các yếu tố môi trường quan trọng như độ pH, độ mặn và độ kiềm, từ đó thúc đẩy tiêu thụ thức ăn và tỷ lệ sống của tôm. Ao được trang bị đèn LED kích thích lột xác và tăng trưởng nhanh hơn.

TOMGOXYTM được phát triển dựa trên bốn tiêu chí chính: sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, nước và năng lượng; mô hình nuôi tuần hoàn kết hợp nuôi tảo, tôm, cá để giảm chi phí sản xuất và ô nhiễm môi trường; thay thế việc sử dụng năng lượng nhiên liệu hóa thạch bằng năng lượng tái tạo và tự động hóa hoạt động trang trại.

Khác với các trang trại thâm canh truyền thống chỉ dành 20% diện tích cho ao nuôi, TOMGOXY tối ưu hóa sử dụng đất, dành đến 50% cho ao nuôi thương phẩm, giúp tăng gấp đôi sản lượng tôm. Nhờ hệ thống cung cấp oxy trung tâm hiệu quả, TOMGOXY giúp nông dân tiết kiệm chi phí xử lý nước và tiêu thụ điện, nâng cao lợi nhuận cho người nuôi tôm. Bằng cách kết hợp nuôi tôm và nuôi cá, chất thải từ ao nuôi tôm được phân hủy tự nhiên trong khi ao nuôi tảo đóng vai trò là nguồn bổ sung DO. Mái nhà của các trang trại này được lắp hệ thống pin năng lượng mặt trời để giảm lượng khí thải CO₂ và bảo vệ tôm khỏi tác nhân gây bệnh từ chim chóc, điều chỉnh lượng mưa ảnh hưởng đến ao nuôi, giúp ổn định các yếu tố môi trường quan trọng như độ pH, độ mặn và độ kiềm, thúc đẩy tiêu thụ thức ăn và tỷ lệ sống của tôm. Ao được trang bị đèn LED kích thích lột xác và tăng trưởng nhanh hơn. Bộ cấp liệu tự động và cảm biến thông minh dễ dàng theo dõi mức DO, pH, độ mặn, nhiệt độ nước và các thông số khác theo thời gian thực.

Hệ thống TOMGOXYTM bao gồm các công cụ có thể phát hiện mức độ vi khuẩn Vibrio thông qua RYNAN AQ-Vibriokit và cho phép người nuôi theo dõi kích thước và sức khỏe tôm bằng RYNAN AQ-Vision. RYNAN AQ-Spectro nhỏ gọn đo nồng độ chất hữu cơ trong khi RYNAN AQ-AlkaliSense cung cấp các phép đo độ kiềm và giá trị pH chính xác thông qua phân tích chuẩn độ. Nhiều cảm biến từ RYNAN AQ-MultiSense cung cấp phân tích chất lượng nước theo thời gian thực để can thiệp ngay lập tức khi cần thiết. Tất cả dữ liệu được đồng bộ hóa với đám mây và có thể truy cập được từ ứng dụng, cung cấp cho nông dân thông tin chi tiết để quản lý trang trại hiệu quả.

Cách mạng hóa nghề nuôi tôm: Kết hợp những thay đổi thiết kế đơn giản và công nghệ tiên tiến ở Việt Nam

Nuôi tôm hiệu quả không đòi hỏi bí quyết phức tạp. Bằng những thay đổi đơn giản trong thiết kế trang trại và áp dụng các giải pháp thay thế hiệu quả cho các phương pháp truyền thống, bạn đã đi được một nửa chặng đường thành công. Nửa còn lại nằm ở việc ứng dụng sức mạnh của dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo vào thế hệ trang trại nuôi tôm tiếp theo tại Việt Nam. Đây chính là chìa khóa dẫn đến bước đột phá.

Hãy tưởng tượng một ngành nuôi trồng thủy sản vận hành bằng công nghệ tiên tiến. Giải pháp IoT dành cho nuôi tôm của RYNAN Aquaculture mang đến hệ sinh thái công nghệ hoàn chỉnh cho hoạt động nuôi tôm thương mại. Bằng cách thách thức các phương pháp canh tác truyền thống và khai thác sức mạnh của công nghệ tiên tiến, chúng tôi trao quyền cho người nông dân bí quyết kỹ thuật số để vận hành mô hình nuôi trồng thủy sản bền vững và hiệu quả.

Theo Jillian Wong

Nguồn: https://rynanaquaculture.com/blog/it-doesnt-take-rocket-science

Biên dịch: Nguyễn Thị Quyên – Tôm Giống Gia Hóa Bình Minh

TÔM GIỐNG GIA HÓA – CHÌA KHÓA THÀNH CÔNG

Xem thêm:

• Sử Dụng Probiotic Trong Nuôi Trồng Thủy Sản Ấn Độ: Đánh Giá Tiềm Năng Bổ Sung Probiotic Trong Việc Cải Thiện Cá Và Tôm
• Nuôi Trồng Thủy Sản Có Thích Ứng Được Với Xâm Nhập Mặn?
• Ứng Dụng Khoáng Chất Trong Hệ Thống Nuôi Tôm